Op 13 april lunchten we met zo’n 15 WIFS-leden met Angelique Meddeler. Angelique geeft wereldwijd leiding aan de KYC-activiteiten binnen ING en is daarmee verantwoordelijk voor een compliant organisatie voor KYC en het vervullen van ING’s poortwachtersfunctie voor de samenleving. Angelique werd in 2018 in haar functie benoemd, een maand voor de roemruchte boete voor ING met betrekking tot witwassen en belandde direct in een intensieve en leerzame rollercoaster.
Angelique kiest voor een purpose gedreven koers op dit belangrijke thema. Waarom wordt er zo ingezet op KYC? Met hun KYC activiteiten leveren de banken een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van financieel economische delicten. Maar al te vaak wordt hierbij gekozen voor een instrumentele insteek van vinkjes zetten. Dat is niet motiverend; medewerkers, maar ook de wetgever, toezichthouders en de publieke opinie zijn gebaat bij het steeds weer benoemen van het doel en voorbeelden (zoals mensenhandel, dierenhandel etc). “Het moet van DNB” moet daadwerkelijk omgebogen worden naar een andere mindset. Het gaat niet alleen om de tooling, maar KYC is een samenspel van mens, tooling, cultuur, de tone at the top en wetgeving van verschillende instanties. Helaas is de wet niet goed op elkaar afgestemd, AML en AVG zitten elkaar in de weg.
5 Banken werken met elkaar samen in de organisatie Transactiemonitoring NL (TM NL). Binnen deze organisatie kan data geanonimiseerd worden gedeeld, waardoor effectiever kan worden opgetreden. Boeven spreiden hun activiteiten bewust over meerdere banken en houden ook geen rekening met landsgrenzen. Samenwerking is dus essentieel, maar niet eenvoudig.
Op dit moment zijn er 2 grote dilemma’s. Allereerst heeft de Raad van State zich uitgesproken over de mogelijkheid voor het delen van data door TM NL, wat TM NL in haar verdere groeimogelijkheden beperkt. Gesprekken hierover vinden nog plaats, en er wordt ingezet het zoeken naar waar de ruimte kan zitten. Ten tweede bepaalt elke bank haar eigen risk appetite. Op basis daarvan worden bepaalde klanten geweigerd, terwijl tegelijkertijd van systeembanken wordt verwacht dat ze iedere inwoner van Nederland de mogelijkheid bieden een bankrekening te openen.
Een discussie die volop gaande is betreft ook de hoeveelheid werk, die banken zich in het kader van AML op zich af zien komen, dat wordt steeds meer. Is alles wel de taak van de bank? Zo is het in Nederland verplicht om alle ongebruikelijke transacties te melden, terwijl in de rest van de wereld verdachte transacties gemeld moeten worden. Terwijl de overheid meer mag, is de bank degene met de informatie. Hier is nog veel winst in de samenwerking te behalen. De FIOD mag veel en doet, binnen de haar toegestane mogelijkheden, ook veel met de data. De resultaten komen alleen niet terug bij de bank vanwege privacy. En dat terwijl de geboekte successen ook zeker zouden bijdragen aan de motivatie en betrokkenheid van medewerkers bij de bank en in de publieke opinie.
Motivatie en betrokkenheid raken direct ook het leiderschap binnen de bank. Feminiene waarden kunnen helpen bij het minder technocratisch kijken naar AML. Zo komt er meer ruimte voor de waarde die met de werkzaamheden wordt toegevoegd en onstaat er een vruchtbare bodem. In de afgelopen jaren ziet Angelique dat KYC meer van de business is geworden, een goede ontwikkeling, die al begint op RVB niveau. De tone at the top is echt belangrijk, KYC staat echt goed op de agenda en wordt steeds meer verbonden met andere belangrijke pijlers, zoals sustainability. Angelique zelf is de organisatie doorgegaan, heeft verhalen verteld, mensen aan het denken gezet. Binnen de organisatie is behavioural riskmanagement opgezet. Best een uitdaging want gedragscomponenten zijn belangrijk, maar je moet dan wel genoegen nemen met het feit dat dit minder gemakkelijk meetbaar te maken is.
De publieke opinie is de laatste jaren gelukkig wel gedraaid, maar het blijft taai. Het onderwerp KYC staat goed op de kaart, er worden veel kamervragen gesteld, maar helaas is het klok/klepelgehalte in de samenleving nog best hoog. Hier ligt ook een duidelijke verantwoordelijkheid voor de overheid zelf. Daarnaast is het belangrijk om binnen de banken medewerkers zicht te geven op het grote plaatje om hun intrinsieke motivatie en betrokkenheid te vergroten en beter samen te werken. Tussen afdelingen, organisaties, binnen de sector en ook daarbuiten.
De aanwezigen bij de lunch hebben bijna zonder uitzondering in hun dagelijks werk ook te maken met KYC en het gesprek hierover was dan ook heel inspirerend door de vele invalshoeken. Ook een aanrader voor een ander, groter event vanuit WIFS?